De hulp van bedrijven gaat verder dan het aanbieden van een woning of taalcursus. Zo is het de laatste jaren niet ongewoon om ook een school voor de kinderen te regelen. In sommige stands van de Emigratiebeurs zijn zelfs mensen van een uitzendbureau aanwezig, die meteen op zoek gaan naar een baan voor de partner die meegaat naar het buitenland.
De toenemende moeite die bedrijven voor hun nieuwe werknemer doen, hangt samen met een groeiende behoefte van internationale bedrijven aan buitenlandse werknemers. De aantrekkende Europese economie zorgt ervoor dat arbeidsmarkten krapper worden, en bedrijven hun werknemers vaker buiten de landsgrenzen moeten zoeken.
Nederlanders zijn daarbij zeer geliefd, zegt Bey. “We staan internationaal bekend als hardwerkend, flexibel, goed opgeleid en bereid om ons een taal eigen te maken.”
Daarnaast speelt volgens Bey nog een andere eigenschap een belangrijke rol: Nederlanders passen zich snel en goed aan een andere cultuur aan en hebben daarmee de potentie lang in een land werkzaam te blijven. Dat is voordelig voor de bedrijven die tijd en geld investeren in hun nieuwe werknemer.
Met name landen in Noord-Europa kampten de laatste jaren met een terugstroom van Zuid-Europese migranten naar hun thuisland. Het waren arbeidsmigranten die in tijden van financiële crisis hun heil in andere landen zochten. Nu de Europese economie weer aantrekt, gaan ze terug naar hun thuisland.
Uit Nederland emigreerden in 2017 bijna 151.000 mensen, blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Een jaar eerder waren het er een kleine duizend meer. Dat komt neer op een ruime vierhonderd per dag.
Het merendeel van de arbeidsemigranten vertrekt naar buurlanden als België en Duitsland. Daarna volgen het Verenigd Koninkrijk, Spanje, Frankrijk, Zwitserland en Zweden als populairste bestemmingen.
Het is een beeld dat Bey ook bij de bezoekers van de Emigratiebeurs herkent: zon 70 procent van onze bezoekers oriënteert zich volgens Bey op een bestemming binnen Europa. Logisch, vindt hij: “Je bent met een dag reizen weer terug. Mocht er iets gebeuren met het thuisfront, dan ben je wat dat betreft in de buurt.”
Naast Europese bestemmingen zijn volgens de organisator ook Canada, Nieuw-Zeeland, Australië en het Caribische gebied in trek.
De vacatures die op de beurs worden aangeprezen, zijn gevarieerd. Er wordt onder meer gezocht naar een gynaecoloog in Noorwegen, een manager van een safarilodge in Zuid-Afrika, een leidinggevende voor een fastfoodketen in China en een fysiotherapeut op Saba.
Over het algemeen wordt er vanuit het buitenland gezocht naar hoger opgeleid personeel, zegt Bey. Ingenieurs, medisch specialisten en ITers vormen bij buitenlandse bedrijven al jaren in de top drie van meest gewilde werknemers. Recenter zijn ook vaklieden, zoals vrachtwagenchauffeurs of bakkers, aan de lijst toegevoegd.
Bey: “Met name in dunbevolkte gebieden – bijvoorbeeld in delen van Zweden of Duitsland – zorgt de vergrijzing ervoor dat vitale economische functies uitvallen. Gaat er in Nederland een bakker met pensioen, dan ga je naar een bakker een eindje verderop. In dunbevolkte gebieden is dat een stuk moeilijker.”
De dunbevolkte gebieden zouden een goede optie zijn voor veel Nederlanders met emigratieplannen. Uit onderzoek van de Emigratiebeurs onder de elfduizend bezoekers in 2016 bleek namelijk dat rust, ruimte en een natuurlijke omgeving de voornaamste redenen zijn om te emigreren. Daarnaast zei 23 procent klaar te zijn met de Nederlandse mentaliteit.16 procent heeft een nieuwe baan als aanleiding om naar een ander land te verhuizen.
Een toenemend aantal bedrijven in het buitenland wil graag Nederlands personeel. Zo graag dat ze er woonruimte, een taalcursus en een school voor de kinderen bij regelen.
Van alle Nederlanders denkt 2 tot 3 procent serieus na over verhuizen naar het buitenland. Per dag gaan er ruim 400 de grens over. Emigranten zijn vooral op zoek naar rust en ruimte, maar steeds vaker zijn het internationale bedrijven die hen over de streep trekken.
Nederlandse arbeidskrachten staan goed bekend vanwege hun opleidingsniveau, talenkennis, flexibiliteit en ondernemersgeest. Dat kan men in andere landen goed gebruiken: het aantal vacatures over de grens neemt toe door een aantrekkende economie in combinatie met de steeds grotere aantallen oudere werknemers die met pensioen gaan.
Scholing en omscholing in landen waar men personeel tekortkomt is te weinig effectief, zegt Tom Bey, directeur van de Emigratiebeurs, die komend weekend in Houten plaatsvindt. Over de grens zien ze wel personeel dat in hun plaatje past. Ze zijn bereid veel moeite te doen om hen de sprong naar een leven in het buitenland te laten maken, ziet Bey. Bedrijven regelen woonruimte en taalcursussen, en helpen om een school voor de kinderen en passend werk voor de partner te vinden.
Tussen de exposanten op de Emigratiebeurs staan daarom steeds meer bedrijven die op zoek zijn naar buitenlands personeel. Zo zoekt het Zweedse Scania technisch personeel, is ingenieursbureau ABB op zoek naar nieuw talent en zoeken zon dertig ziekenhuizen in diverse Europese landen medisch specialisten en verpleegkundigen. Maar ook leraren, horecapersoneel, vrachtwagenchauffeurs en ITers kunnen in het buitenland hun brood verdienen.
Vaak liggen er een paar jaren tussen het maken van de eerste plannen en de daadwerkelijke verhuizing naar het buitenland. Maar bedrijven die om personeel zitten te springen, zien de Nederlandse emigranten liever vandaag dan morgen komen. Op Sint Maarten kunnen bouwvakkers bijvoorbeeld meteen aan de slag en wie in het onderwijs werkt, kan op Curaçao gemakkelijk werk vinden. Dichter bij huis blijven kan ook: een aantal Zweedse bedrijven heeft zich verenigd in het samenwerkingsverband Emigration Express to Sweden, dat extra ondersteuning aanbiedt, om snel te emigreren. Die zeggen: het is leuk dat die emigratieprocessen één tot vier jaar kunnen duren, maar wij willen gewoon binnen zes maanden extra personeel hebben, zegt beursdirecteur Tom Bey. Sommige bedrijven voeren op de Emigratiebeurs al de eerste sollicitatiegesprekken.
Scandinavische landen hebben de afgelopen jaren veel personeel uit Zuid-Europese landen gehaald, waar grote werkloosheid heerste. Maar de ervaring leert dat Zuid-Europeanen teruggaan naar hun moederland zodra er in eigen land werk voorhanden is. Met personeel uit Noord-Europa, waaronder Nederland, gebeurt dat minder snel omdat de culturen meer op elkaar lijken, legt Bey uit. Nederlanders aarden daar beter en sneller.
Volgens de prognoses van het Centraal Bureau voor de Statistiek zal het aantal mensen dat Nederland verlaat, de komende decennia alleen maar toenemen. Dat komt doordat de jongere generatie makkelijker de grens overgaat voor studie of stage, zegt Bey. Die volgen een taalcursus in Spanje en doen een stage in Argentinië. Jongeren zijn veel meer wereldburger dan ouderen. Daar komt bij dat het makkelijker is geworden om in een ander EU-land te gaan werken. Er is immers vrij verkeer van personen.
Tom Bey spreekt van een strijd om talentvol personeel binnen lidstaten van de Europese Unie. Grote problemen voor de Nederlandse arbeidsmarkt verwacht hij daar overigens niet door, aangezien er door de grotere mobiliteit ook capabele werknemers uit andere landen naar Nederland komen. Het is niet zo dat al het goede personeel uit Nederland vertrekt en dat er niets voor in de plaats komt.
Het aantal emigranten groeit. In 2008 verlieten 117.779 mensen Nederland, in 2018 komt dat aantal naar verwachting uit op 157.741. Het einde van die stijgende lijn is volgens de prognoses van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) nog lang niet in zicht: in 2030 emigreren naar verwachting 192.992 Nederlanders, in 2050 nadert dat aantal de 200.000. Volgens de International Organization for Migration woonden er in 2015 980.328 Nederlanders buiten de landsgrenzen. Velen van hen bleven relatief dicht bij huis: zon 160.000 in België, 139.000 in Duitsland, 68.000 in het Verenigd Koninkrijk, 46.000 in Spanje, 44.000 in Frankrijk, 31.000 in Zwitserland, 10.000 in Zweden. Maar er wonen ook veel Nederlanders in de Verenigde Staten (88.000), Canada (110.000) en Australië (91.000).
Uit onderzoek onder de bezoekers van de Emigratiebeurs (2016) blijkt dat een kwart van de toekomstige emigranten rust, ruimte en natuur zoekt. Een bijna even groot deel wil naar het buitenland omdat ze de omgangsvormen in Nederland beu zijn. Verdere redenen voor emigreren zijn onder meer de toegenomen criminaliteit en de files in Nederland.
